Rekabet bazen çok iyi sonuçlar doğurabilir, 80'li yıllar özellikle Alman markalarının arasında bunun en çok yaşandığı dönemlerden olabilir. Yazı konuğumuz bunun otomobil dünyası için şüphesiz en iyi örneklerinden biri. BMW'yi, BMW yapan modellerden biri olan E30 M3'ün nasıl ortaya çıktığını, BMW ve M tarihi adına önemi ve başarılarını sizler için derledik.
Rekabet Efsaneler Yaratabilir
80'ler, çoğu markanın karakterinin tam olarak oturduğu, en çok rekabet yaşanan ve çoğu otomobil sever için en iyi olan yıllar. Bu yıllarda Mercedes-Benz kompakt lüks sedanı olan 190E modelini Cosworth'ün ellerine teslim etmişti. Cosworth bu aracın kalbine sıralı 4 silindirli 2.3lt 8V yakıt enjeksiyonlu atmosferik-benzinli bir motor yerleştirmişti. Yıldız, 1955 yılında meydana gelen 82 kişinin hayatını kaybettiği Le Mans kazası ardından elini pistlerden çekmiş, marka takımını pist yarışlarına sokmama kararı almıştı.
Farklı takımları dışarıdan desteklerken uzun bir aradan sonra ortaya çıkan bu 190E markanın motor sporları kariyeri için önemli bir yere sahip olacaktı. 30 yılın ardından elde edilen büyük başarılar Benz'i sevindirirken, Bavyeralılıların da bir hayli dikkatini çekmişti. Özellikle DTM'de gösterilen başarılar dönemin BMW yöneticilerinin dikkatini çekmesinin yanında biraz da kızdırmıştı. Hızlı gelişen bir süreç içerisinde BMW'nin Motorsport (M) departmanından, Mercedes-Benz'in pistlerde esen modeli ile rekabet edebilecek bir model geliştirilmesi istendi.
Standarttan M3'e
Umutsuzlukların başladığı nokta ise; DTM için geliştirilecek olan bu modeli yarıştırmak için, 5000 adet yol versiyonu üretmeleri ve satmaları gerekmesiydi. Marka bu satış rakamına ulaşılamayacağını düşünse de geri adım atmadı. Çalışmalar başladığında elde standart bir 3 kasa vardı. O zamanın kompakt modellerinden olan 3 Serisini yarışabilir duruma ve bu güçleri kaldırabilecek hale getirmek kolay olmayacaktı.
İlk olarak motorun gücünü yere aktarırken kullandığı elemanları iyileştirmekle başlandı. Ön süspansiyonlar yeniden tasarlandı, 6mm daha kısa yaylar takıldı, amortisörler değiştirildi. Aracın 2 teker arası mesafesi çamurluklar genişletilerek arttırıldı, tepkileri ve direksiyon stabilitesini arttırmak için standart E30 modelinden üç kat fazla kaster açısı verildi.
Bu sürecin başında aracın 4 tekerlekten çekişli olması tartışılmış fakat bu ihtimal ağırlık artışından dolayı çok hızlı bir şekilde elenmişti. M3'de ağırlık konusuna oldukça önem veriliyordu, hatta bu sebepten aracın aküsü motor bölgesinden bagaja aktarıldı. Bütün yapılan müdahaleler sonrasında aks yükü oranı %52/48 olarak ayarlanmıştı
Tasarım
Dış kabukta yapılan güncellemelerden biraz bahsetmiştik, M3'e baktığınızda standart modele göre en çok göze çarpan detaylar tartışmasız geniş çamurluklar ve spoiler, genel olarak standart modelin hatlarından fazla uzaklaşılmamış. En azından böyle görülüyor. Şaşırtıcı bir bilgi vereyim E30 M3 'ün, standart E30 ile sadece dört ortak parçası mevut, bunlar: kaput, tavan, kapı sacları ve sunroof.
S14 Efsanesi
Bunlardan sonra sıradaki iş bu araca can verecek bir motor bulmaktı, M departmanı bu noktada M1 modelinin motoruna yöneldi. 6 silindirli motorun 2 silindiri atıldı ve geriye 4 silindirli bir motor kaldı.
(S14B23 MOTOR)
M1'den devşirilen bu motor, sonrasında ikonik hale gelecekti. 2.3lt hacmindeki ilk motor 86 ve 89 yılları arasında üretilen M3'lerde görevini yaptı. 192bg, 230nm tork üreten ve 197bg, 240nm tork üreten iki varyasyonlu motorun adı S14, uzun adı ile; S14B23 idi. Fakat bu güç yeterli gelmemiş olacak ki BMW 88-90 yılları arasında E30 M3'ün EVO 2 versiyonunu çıkarttı, bu versiyonda bir kez daha güncellenen motor artık 217bg güç ve 247nm tork üretiyordu.
(S14B23 EVO2 MOTOR)
Bu süreçte gerekli satış adeti olan 5000 araç çoktan satılmış, hatta modelin bir de cabrio seçeneği (1988-1991) sunulmuştu. M3'ün varyasyonları da çeşitli organizasyonlarda ve yarışlarda boy gösteriyordu, bu süreçte ciddi başarılar da elde etti.
E30 M3'ün kalbinde ise son olarak Evo 3 versiyon, 2.5lt S14B25 kodlu 235bg güç 240nm tork üreten motor yer aldı. S14'ün özel olma sebeplerinden bir diğeri halefi yani devamı olmaması. BMW E30 M3 'ün halefi olan model E36 M3'de S50 kodlu 6 silindirli motorlar kullandı.
(S14B25 MOTOR)
Kokpit ve Teknoloji
E30 M3, zamanının en iyi kokpit tasarımlarından birine sahip olabilir. Sürücüye dönük biçimde yerleştirilmiş orta konsol sade ve şık. Aynı sadelik göstergelerde de devam ediyor, M logolu gösterge panelinde 260km/s hıza kadar kadran ve 8000rpm sınıra sahip devir göstergesi dikkat çekiyor, ayrıca redline 7000rpm değerlerindeymiş. Araçta standart olarak; elektrikli aynalar ve renkli camlar gelirken, opsiyonel olarak; klima, elektrikli camlar, elektrikli sunroof ve deri döşeme alınabiliyordu.
5 Yılda M3
E30 M3 üretime başladığı 1986 yılı ardından 5 yıl bantlarda kaldı 1991 yılında son E30 M3'ler banttan inerken ardında çokça başarı bırakıyordu. Kazandığı yarışlar, (yazının devamında yıllarıyla hangileri olduğunu bulabilirsiniz) sınıfına göre markanın bile beklemediği yüksek satışları ve sonrasında M'in gelişmesinde büyük payı olması E30 M3'ü özel kılan ana hususlar. BMW, bu modele oluşan talep sonucunda buradaki boşlukları doldurmak adına M modelleri üzerinde çok daha fazla durmaya başladı. Bu araç sayesinde geliştirilen halefleri E36 ve E46 gibi modeller, E30 modelini bu klasmanda başarılı bir şekilde temsil etmeye devam etti. BMW'nin ana hedefi olan sürüş zevki ve sportifliği en iyi vurgulayan modellerden biri olan E30 M3, çıkışının 34 yıl sonrasında bile kendisinden söz ettirmeyi ve sitemizde kendine yer bulmayı başarıyor.
Satın Alabileceğiniz En Özel E30, 1988 Tour De Corse
E30 M3'ün yarışlarda yarışmış örnekleri harici en özel M3'ler Tour De Corse adlı modelleri. Bu versiyon Fransız sürücülerden Bernard Beguin ve Jean-Jacques Lenne'nin 1987 Tour de Corse Rallisindeki zaferi anısına üretildi. Tour De Corse'lerin özellikleri: merkezi kilit, elektrikli sunroof, elektrikli camlar, far yıkama ve far silecekleri, araç bilgisayarı, iç far hedef ayarları, kadife paspaslar şeklinde sıralanabilir.
BMW Fransa tarafından; 16 inç çapraz kollu alaşım jantlar, M logolu ayak dayama bölgesi, M3 logolu eşik plakaları, her koltukta M renklerinin bulunduğu şeritler, bagaj ve panjurdaki "Tour de Corse" arması detayları ve Bernard Beguin ve Jean-Jacques Lenne'in imzasını taşıyan plakalar eklenmiş. Bu aracı özel kılan ise sadece dokunuşları veya donanımları değil. Tour de Corse Fransa pazarına özel olarak sadece 40 adet üretilmiş bir versiyon.
Yarış Başarıları
- WTCC - 1987
- ETCC - 1987, 1988
- DTM - 1987, 1989
- Spa Francorchamps 24h - 1987, 1988, 1990, 1992
- Nürburgring 24s - 1989, 1990, 1991, 1992
- Macau Guia Yarışı - 1987, 1988, 1991, 1992, 1993
- İngiliz Touring Araç Şampiyonası - 1988, 1991
- İtalyan Superturismo - 1987, 1989, 1990, 1991
- Avustralya Touring Araç Şampiyonası - 1987
E30 M3 Hakkında İlginç Detaylar
- M3 1986 yılında 30.000 Dolar gibi bir fiyat etiketinden satışa çıkmıştı.
- E30 M3'ün en özel versiyonu aslında bir Pick-up, M Departmanı için sadece 1 adet üretilen bu araç 26 yıl tesis içinde parça taşıdıktan sonra restore ve emekli edildi. Tabii BMW severleri tarafından imal edilmiş örnekleri ülkemiz ve dünyada mevcut. Detaylı olarak çekilen videosunu aşağıda seyredebilirsiniz.
- S14 motorun aslında 4 seçeneği var. Ne kadar ön plana çıkmasa da BMW S14'ü B20 kodu ile (S14B20) 2.0lt hacmiyle de üretti, bu modeller yalnızca İtalya ve Portekiz'de satıldı. Üretim amaçları ise yüksek vergiden sıyrılmaktı.
Comments powered by CComment